روابط ایران و ترکیه به کدام سمت می‌رود؟
تاریخ انتشار: ۲۹ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۷۷۶۳۳
آفتاب‌‌نیوز :
ترکیه و ایران، دو همسایه با پیشینه مشترک طولانی و تاریخی برای همکاری در طیف وسیعی از حوزه‌های اقتصادی نیازمند روابط قوی هستند. با این حال امروز این منافع مشترک به یک رویکرد مشترک در سیاست خارجی تبدیل نشده است. امید شکری، تحلیلگر در مجمع بین‌المللی خلیج فارس در واشنگتن نوشت: در واقع، آنکارا و تهران در مقاطعی اهداف کاملا متضادی را دنبال کردهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دو رئیس جمهور دوباره بر تعهد و تقویت روابط خود مبتنی بر اعتماد و منافع مشترک تاکید و در مورد طیف وسیعی از موضوعات دوجانبه از جمله امنیت، انرژی و تجارت گفتگو کردند. در جریان سفر رئیس‌جمهور، طرفین ۱۰ سند همکاری را که موجب ارتقای همکاری‌های اقتصادی و دوجانبه می‌شود، به امضا رساندند. این توافق‌نامه‌ها شامل انرژی، مناطق آزاد تجاری، فرهنگ، رسانه و ارتباطات و همچنین در حوزه حمل‌ونقل برق و ریلی می‌شود. بدیهی است که تمایل زیادی برای تقویت روابط دوجانبه و هموار کردن راه برای مراحل جدید همکاری وجود دارد. طی این سفر همچنین ابراهیم رئیسی و رجب طیب اردوغان بر لزوم همکاری هر دو کشور برای مبارزه با تروریسم، پس از مرگبارترین حمله تروریستی در ایران پس از انقلاب در ۳ ژانویه ۲۰۲۴ تاکید کرد.
همکاری فرامرزی
بهبود همکاری‌ها در حوزه انرژی بین ایران و ترکیه برای آنکارا که به انرژی‌های متنوعی برای بازیابی اقتصادش پس از همه‌گیری نیاز دارد، یک موهبت خواهد بود. قرارداد ۲۰۰ میلیون دلاری بین شرکت مدیریت شبکه ایران و شرکت انتقال برق ترکیه (TEIAS) برای عملیاتی کردن خط شبکه خوی - وان که خط ۴۰۰ کیلوولت BtB HVDC را بین خوی ایران و وان ترکیه متصل می‌کند، منعقد شده است. با پتانسیل گسترش به کشورهای اروپایی، این اولین اتصال شبکه فرامرزی ایران با استفاده از فناوری HVDC است و تبادل برق بین ایران و ترکیه را تسهیل می‌کند. خط برق ۶۰۰ مگاواتی و ۴۰۰ کیلوولت امکان تجارت برق را فراهم می‌کند که می‌تواند اقتصاد را در هر دو طرف مرز تسریع کند.
این جدیدترین تحولات در فهرست طولانی از توافقات دوجانبه مهم است که از مرز‌های این دو همسایه فراتر می‌رود. در نیم دهه گذشته، آنکارا و تهران مجموعه‌ای از موافقت‌نامه‌های مهم را امضا کرده اند که با بسیاری از بخش‌های اقتصادی از جمله تجارت در محصولات کشاورزی، سرمایه‌گذاری در ذخایر نفت و گاز و صادرات گاز سروکار دارد. همسایگان همچنین «مناطق آزاد تجاری» را در امتداد مرز خود برای ارتقای رشد اقتصادی ایجاد کرده اند. این مناطق مانند آنچه در شهر خوی ایجاد شده، به دنبال ترویج توسعه سالانه کسب‌وکار، تضمین تجارت بیشتر مناطق مرزی و احیای بخش حمل‌ونقل پرچمدار منطقه با هدف تزریق سرمایه به اقتصاد محلی هستند. صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی، معادن، صنعت و کشاورزی ایران در دیدار تجار ترکیه و ایران بر همکاری بیشتر بخش خصوصی ترکیه و ایران تاکید کرد، به امید اینکه دو کشور به این مهم یعنی هدف تجاری دوجانبه ۳۰ میلیارد دلاری دست یابند؛ هدفی که در چنین مناطقی در دسترس هستند.
کریدور حمل‌ونقل جاده‌ای اسلام‌آباد-تهران-استانبول که در سال ۲۰۲۱ آغاز به کار کرد، نمونه دیگری از تلاش‌ها برای تقویت تجارت فرامرزی است. وزارت بازرگانی ترکیه و همتایان آن در ایران و پاکستان، زیر نظر سازمان همکاری اقتصادی، این طرح سه‌جانبه را با هدف تقویت روابط و تسهیل تجارت و حمل‌ونقل ایجاد کردند. همچنین یک توافق‌نامه حمل‌ونقل بین قطر، ایران و ترکیه منعقد شد و ایران به عنوان کشور ترانزیت بین قطر و ترکیه عمل کرد. این مشارکت‌ها بخشی از طرح‌های بزرگ‌تر برای افزایش تجارت و ساده سازی عرضه کالا بین کشورهاست. خط لوله گاز بین ترکیه و ایران و ابتکارات مشترک حمل‌ونقل جاده‌ای عوامل مهمی در تقویت روابط انرژی و اقتصادی ایران و ترکیه است.
مسائل امنیتی باقی مانده است
روابط اقتصادی ایران و ترکیه به دلیل پویایی پیچیده امنیتی منطقه که بر همکاری‌های منطقه‌ای و اقتصادی تاثیر می‌گذارد، همواره پیچیده بوده است. صادرات گاز ایران به ترکیه در دهه گذشته با مشکل مواجه بوده است؛ از جمله اختلالات گسترده و کاهش قابل‌توجه آن در سال ۲۰۲۳ به دنبال کمبود گاز در ایران. قرارداد صادرات ۲۵ ساله دو کشور در سال ۲۰۲۶ منقضی می‌شود و نگرانی‌هایی را در مورد عدم‌تمدید این توافق در بحبوحه نگرانی‌های قیمت‌گذاری و تحریم‌ها ایجاد می‌کند. اکتشاف ترکیه برای تامین‌کنندگان جایگزین - به‌ویژه آذربایجان غنی از گاز، که ایران روابط دشواری با آن دارد - ابهام بیشتری را به واردات آتی اضافه می‌کند. آینده به مذاکرات، ژئوپلیتیک و چشم‌انداز انرژی در حال تحول منطقه بستگی دارد. تغییر چشم انداز ژئوپلیتیک خاورمیانه، تغییر الگو‌های انرژی در سراسر جهان و احتمال تشدید رقابت اقتصادی جهانی، همگی ممکن است بر روابط تجاری آینده ایران و ترکیه تاثیر بگذارد.
حتی پس از سفر موفقیت آمیز رئیس جمهور رئیسی، تعدادی از مسائل سیاست خارجی دوجانبه باقی مانده است: مهم‌ترین آنها نگرش متفاوت دو کشور نسبت به حزب کارگران کردستان (پ ک ک) است که آنکارا آن را یک گروه تروریستی می‌داند، اما تهران گاهی اوقات از آن استفاده می‌کند. وضعیت امنیتی عراق نیز یک نگرانی دوجانبه است و به دلیل ارتباط تهران با سلیمانیه و همکاری محدودش با آنکارا در مورد مسائل پ ک ک پیچیده‌تر می‌شود. این پیچیدگی در سال‌های اخیر با استقرار مجدد پ ک ک در سمت ایران کوه قندیل بیشتر شده است.
امنیت مناطق امن ترکیه در سوریه به دلیل همکاری ایران با YPG کرد و به نوبه خود، حملات هماهنگ YPG به نیرو‌های ترکیه و گروه‌های شورشی سوری در ادلب بیشتر به خطر می‌افتد. ظهور شبه نظامیان شیعه در سراسر عراق و سوریه به تغییرات جمعیتی در جنوب ترکیه در خارج از کشور کمک کرده است. در واقع، ایران بر تعدیل نیرو‌های روسیه در این صحنه، سرمایه‌گذاری کرده است، زیرا نیرو‌های خارجی خارج شده و در اوکراین مستقر شده‌اند. انعطاف پذیری استراتژیک از سمت هر دو طرف برای رسیدگی به مسائل امنیتی مشترک و هموار کردن مسیر با هدف همکاری‌های اقتصادی بیشتر موردنیاز است.
اینکه هر دو طرف به تلاش برای نفوذ در قفقاز ادامه دهند، نگرانی‌های ژئوپلیتیک را کاهش نمی‌دهد. ترکیه و ایران سیاست‌های متفاوتی را در قبال ارمنستان و آذربایجان اتخاذ کرده اند که به تضاد در قره باغ دامن می‌زند. ایجاد کریدور زنگزور که آذربایجان را از طریق مسیری در امتداد مرز ایران به منطقه غربی آن متصل می‌کند، ممکن است باعث تشدید نگرانی تهران شود.
به نوبه خود، ایران با همکاری با روسیه برای تسریع برنامه هسته‌ای خود، بر برخی اختلال‌ها در منطقه دامن زده است - سیاستی که پیامد‌هایی نه‌تن‌ها برای قفقاز جنوبی، بلکه برای کل خاورمیانه دارد. ترکیه به شدت با ایران مجهز به سلاح هسته‌ای مخالف است و به ایران در آستانه هسته‌ای شدن به عنوان نقطه‌ای بالقوه برای تشدید تنش‌های منطقه‌ای یا مسابقه تسلیحاتی می‌نگرد. در حالی که ترکیه هرگز علاقه‌ای به توسعه توان هسته‌ای خود نشان نداده است، یک ایران مجهز به سلاح هسته‌ای می‌تواند منجر به تغییر محاسبات شود.
توافقات اخیر رؤسای جمهور رئیسی و اردوغان به نفع هر دو کشور است. با این حال، تحریم‌ها و غیرقابل پیش‌بینی بودن ژئوپلیتیک همچنان موانع جدی برای اجرای موفقیت‌آمیز این توافق‌نامه‌ها هستند که باعث بهبود امنیت انرژی و تجارت دوجانبه می‌شود. به‌ویژه، اتصال شبکه خوی - وان این پتانسیل را دارد که انتقال برق برون‌مرزی را به طور کامل متحول کند و دوره جدیدی را برای همکاری ایران و ترکیه رقم بزند.
اگرچه توافق‌نامه‌ها اولین گام دلگرم کننده هستند، اما با اشکالاتی بالقوه همراه هستند. تورم بالا در هر دو کشور نگرانی‌های جدی در خصوص بروز یک بحران مالی تمام‌عیار را ایجاد کرده و رژیم تحریم‌های بین‌المللی موجود، تعامل ترکیه با بازار ایران را دشوار می‌کند.
حفظ روابط خوب همچنان مستلزم رسیدگی ماهرانه به اختلافات ناشی از مشکلات منطقه‌ای است؛ مانند مسائل سوریه، عراق و جنگ اسرائیل و فلسطین. برای دستیابی به هدف اعلام‌شده روسای جمهور دو کشور مبنی بر ۳۰ میلیارد دلار تجارت سالانه، هر دو طرف باید مسائل مهم امنیتی منطقه‌ای را با دقت فراوان حل و فصل کنند. تنها در این صورت است که دو کشور می‌توانند به اهداف عالی تعیین‌شده در سفر دولتی ۲۴ ژانویه برسند.
منبع: دنیای اقتصادمنبع: آفتاب
کلیدواژه: روابط ایران و ترکیه ایران و ترکیه ترکیه و ایران تقویت روابط توافق نامه همکاری ها دو طرف منطقه ای حمل ونقل هسته ای نامه ها دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۷۷۶۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا، اراده طرفین بر گسترش روابط اقتصادی
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، سید ابراهیم رئیسی صبح امروز جمعه در «دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا» ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این اجلاس بین جمهوری اسلامی ایران و قاره پرظرفیت آفریقا و نیز تشکر از گزارش وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره اقدامات انجام شده برای برگزاری این اجلاس و نمایشگاه مرتبط با آن، بر اهمیت برنامه‌ریزی دقیق با زمانبندی مشخص برای تحقق اهداف اجلاس تاکید کرد.
رئیس جمهور با بیان اینکه گام اول برای موفقیت و تحقق اهداف این اجلاس وجود اراده میان طرفین است که نفس برگزاری اجلاس نماد و نمودی از وجود این اراده است، گفت: گام دوم شناخت ظرفیت‌های متقابل است که اقدام وزارت صمت برای برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران در کنار این اجلاس، قدم مهمی برای معرفی این ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها به کشورهای آفریقایی است.
دکتر رئیسی همچنین با بیان اینکه به رغم تحریم‌ها و فشارها، جمهوری اسلامی ایران پیشرفت‌های بسیاری داشته و امروز می‌توان ایران را کشوری پیشرفته و فناور نامید، افزود: کسب شناخت از پیشرفت‌ها و دستیابی ایران به فناوری‌های نوین بسیار مهم است.
رئیس جمهور با اشاره به اینکه تقویت همکاری‌ها با کشورهای قاره آفریقا از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی مورد تأکید امام راحل بوده و در این سال‌ها نیز رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره بر این مسئله تأکید داشته‌اند، اظهار داشت: تفاوت معناداری در نگاه جمهوری اسلامی ایران و کشورهای غربی به قاره آفریقا وجود دارد، ما به دنبال همکاری با کشورهای آفریقایی برای این کشورها و پیشرفت آنها هستیم، اما کشورهای غربی به گواهی تاریخ صرفاً به دنبال چپاول منابع و ثروت‌های کشورهای آفریقایی بوده و هستند.
دکتر رئیسی با بیان اینکه به باور ما در صورت فراهم بودن بستر‌های لازم، مردم کشورهای آفریقایی همانند کشورهای غربی دارای استعداد و زمینه‌های فراوانی برای پیشرفت و دستیابی به جایگاه‌های رفیع علمی و فناوری هستند، تصریح کرد: اگر چه کشورهای غربی اینگونه تبلیغ می‌کنند که فقط خودشان توانایی دستیابی به فناوری‌های نوین را دارند، اما باور داریم که استعداد‌ها و توانمندی‌های کشورهای آفریقایی در این زمینه به هیچ وجه کمتر از کشورهای غربی نیست.
رئیس جمهور با اشاره به ضرورت شناخت دقیق ظرفیت‌ها و استعداد‌های موجود در کشورهای آفریقایی، وجود معادن و منابع گسترده در این کشورها و فناوری و دانش لازم برای بهره‌برداری و فرآوری این معادن در جمهوری اسلامی ایران را ظرفیت‌های متقابل و مکمل توصیف و اضافه کرد: کشت فراسرزمینی و تامین منابع اولیه برای مراکز تولیدی و صنعتی با قیمت مناسب از دیگر زمینه‌های همکاری با آفریقا هستند.
دکتر رئیسی با بیان اینکه خدمات فنی-مهندسی در جمهوری اسلامی ایران به برکت انقلاب اسلامی بسیار پیشرفت داشته است، به بهره‌برداری از سد ساخته شده در کشور سریلانکا توسط متخصصان ایرانی در روز‌های گذشته اشاره کرد که با بالاترین سطح تکنولوژی‌های نوین احداث شده بود و تصریح کرد: امروز متخصصان ایرانی توانمندی ساخت پالایشگاه و نیروگاه‌های پیشرفته را دارند و این ظرفیت مهمی برای گسترش همکاری‌های فیمابین ایران و کشورهای آفریقایی است.
رئیس جمهور گام بعدی در زمینه گسترش روابط دو طرف را شناخت موانع پیش‌رو و تلاش برای رفع آنها دانست و خاطرنشان کرد: تمهید زیرساخت‌های لازم برای گسترش روابط از جمله توسعه و تقویت خطوط کشیرانی، خطوط هوایی و رفع مشکلات نقل و انتقالات مالی و پولی از زمینه‌های ضروری برای گسترش روابط و همکاری‌ها میان دو طرف است.
دکتر رئیسی ادامه داد: طبیعتاً هر کدام از کشورهای آفریقایی شرایط خاص خود را دارند و لذا برای توسعه روابط با این کشورها لازم است برنامه متناسب با وضعیت هر کدام از کشورها تهیه و عملیاتی شود.
رئیس جمهور ضمن تشکر از گزارش ارائه شده در زمینه برنامه وزارت صمت برای رفع موانع موجود در مسیر گسترش روابط تا اجلاس سال آینده، گفت: یکسال زمان برای رفع این مشکلات زمان بسیار طولانی است و باید تلاش کنید موانع موجود نهایتاً در مدت ۳ ماه برطرف شود؛ وزیر و دست‌اندرکاران وزارت صمت نشان داده‌اند که توانمندی این کار را دارند و رفع این موانع نباید یکسال به طول بیانجامد.
دکتر رئیسی نکته مهم بعدی را برای گسترش همکاری‌های میان ایران و کشورهای آفریقایی بعد از برنامه‌ریزی‌های لازم با زمانبندی دقیق، پیگیری مجدانه برشمرد و افزود: شرط موفقیت در رسیدن به اهداف برنامه‌ریزی شده، پیگیری مجدانه به شکل روزانه است و محول کردن کار‌ها به گردش کار‌های اداری معمول نمی‌تواند اهداف مدنظر را محقق کند. لازم است در این زمینه از بخش خصوصی که کار‌ها را نه حتی روزانه بلکه ساعتی پیگیری می‌کنند، الگو گرفته شود.
رئیس جمهور با اظهار امیدواری نسبت به اینکه برگزاری این اجلاس و نمایشگاه مرتبط و پیگیری‌های بعدی با توجه به ظرفیت‌های متقابل و متناسب ایران و آفریقا بتواند باعث تحقق اقتصاد مکمل میان طرفین شود، اظهار داشت: هدف‌گذاری یک میلیارد دلاری برای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا در یکسال آینده به هیچ وجه متناسب با ظرفیت‌های موجود نیست و حتما باید به سمت هدف ۱۰ برابری حجم همکاری‌های اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم.
دکتر رئیسی با اشاره به فعالیت بیش از ۱۰ هزار شرکت دانش‌بنیان در جمهوری اسلامی را که در سال گذشته حجم صادرات آنها به حدود ۲ میلیارد دلار رسید، از جمله ظرفیت‌های بسیار مناسب برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و روابط تجاری برشمرد و تصریح کرد: در سفر‌هایی که به برخی کشورهای آفریقایی داشتم و در نمایشگاه‌هایی که در این سفر‌ها برگزار شده بود، محصولات دانش‌بنیان ایرانی در حوزه‌های کشاورزی، صنعتی، معدنی، درمانی، پزشکی و دیگر زمینه‌ها مشتری‌های بسیار خوبی پیدا کرد.
رئیس جمهور با بیان اینکه زمینه‌های صادراتی خوبی میان ایران و کشورهای آفریقایی وجود دارد و عموما شاهد بوده‌ایم که کشورهای آفریقایی برای همکاری با ایران تمایل زیادی دارند، خاطرنشان کرد: امیدوارم این نشست منشا تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های سازنده و موثری برای ارتقای اقتصاد مکمل و اثربخش میان ایران و کشورهای آفریقایی و منشا پیشرفت اقتصادی بیش از پیش برای دو طرف باشد.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد